Andaluzja - najludniejsza i druga pod względem powierzchni wspólnota autonomiczna położona w południowej Hiszpanii, obejmuje większą część regionu historycznego o tej samej nazwie oraz pasmo górskie na północy Sierra Morena. Graniczy na północy z Estremadurą i Kastylią-La Manchą, na wschodzie Murcją, a na zachodzie z Portugalią.
Historia: Kartagińczycy i Rzymianie: Wraz z upadkiem fenickich miast, Kartagina zdominowała zachodnią część Morza Śródziemnego i stała się najważniejszym partnerem handlowym dla małych miasteczek semickich wzdłuż wybrzeża andaluzyjskiego. Pomiędzy pierwszą i drugą wojną punicką Kartagina powiększyła swoją kontrolę poza Andaluzję i przyłączyła całą Iberię z wyjątkiem Kraju Basków. Andaluzja była głównym polem bitwy, gdzie toczyły się walki przeciwko Rzymowi prowadzone przez Barkida Hannibala. Kiedy Rzymianie pokonali Kartagińczyków i opanowali Andaluzję, region został przemianowany na Baetica. Wandalowie i Wizygoci: W V wieku n.e. Wandalowie szybko przemieszczali się po tym obszarze zanim osiedlili się w Afryce Północnej, następnie region ten wpadł w ręce Królestwa Wizygotów, które musiało zmierzyć się z wpływami bizantyńskimi na tym obszarze. Okres muzułmański: Podboje Kalifatu Umajjadów w latach 711-718 oznaczały upadek rządów Wizygotów na Półwyspie Iberyjskim. Tariq bin Ziyad znany w hiszpańskiej historii i legendach jako Tariq El Tuerto (Tariq Jednooki) był muzułmaninem afrykańskiego pochodzenia i generałem, który dowodził z polecenia kalifa Al-Walida podbojem Hiszpanii Wizygotów w 711 roku. Znawca historii Ibn Khaldoun twierdził, iż Tariq Ibn Ziyad pochodził z algierskiego plemienia barbarzyńców. Jest on uważany za jednego z najważniejszych przywódców wojskowych w iberyjskiej historii. Początkowo był zastępcą Musy ibn Nusaira w Północnej Afryce i został wysłany przez przełożonego, aby przypuścić pierwszy atak na Królestwo Hiszpanii (w którego skład wchodziły nowa Hiszpania i Portugalia). Pewne roszczenia sprowokowały go do interwencji względem spadkobierców Królestwa Wizygotów, Wittizy i wizygockiej wojny domowej. 29 kwietnia 711 roku armie Tariqa znalazły się na Gibraltarze (nazwa Gibraltar pochodzi od arabskiego imienia Jabal Tariq, które oznacza górę Tariq, czyli Gibr al. Tariq – skała Tariq). W XVII. w. muzułmański historyk Al Maggari napisał, że po wylądowaniu na lądzie Tariq nakazał spalić wszystkie okręty, a potem przemówił do swoich żołnierzy następującymi słowami: Och moi wojownicy, umierać czy uciekać? Za wami jest morze, przed wami jest wróg. Pozostała jedynie wiara w waszą odwagę i lojalność. W epoce średniowiecza kultura andaluzyjska była pod silnym wpływem muzułmańskim przez prawie 800 lat. Kordoba stała się największym i najbogatszym miastem w Europie Zachodniej i jednym z największych na świecie. Maurowie zakładali na tym terenie uniwersytety rozwijając naukę i sztukę, sprowadzając największe osiągnięcia cywilizacyjne jakie napotkali. W zachodniej Europie wiedza Maurów i Żydów przyczyniła się do ożywienia i rozwoju dziedzin takich, jak: astronomia, medycyna, filozofia i matematyka. Za czasów muzułmańskich nazwa „Al-Andalus” była używana jako określenie obszaru o wiele większego niż obecny region i w pewnych okresach odwoływała się do prawie całego Półwyspu Iberyjskiego, gdzie muzułmańskie zasady i kultura utrzymały się najdłużej. Teraźniejszość: Andaluzja to region rolniczo-przemysłowy, z rozwiniętym górnictwem, uprawami oliwek, bawełny, dębu korkowego, cytrusów, palm daktylowych. Znajduje się tu najwyższy w kontynentalnej Hiszpanii łańcuch gór Sierra Nevada. Andaluzja jest najbardziej zaludnioną z 17 wspólnot autonomicznych Hiszpanii. Szacowana populacja na początku 2009 roku wynosiła 8 285 692 osób.
Stolicą Andaluzji jest Sewilla. Ważniejsze miasta to Grenada, Kordoba i Malaga. Ludność jest skoncentrowana w stolicy prowincji oraz dużych miastach a także wzdłuż wybrzeży. Poziom urbanizacji jest dosyć wysoki. Połowa ludności jest skoncentrowana w 28 miastach powyżej 50 000 mieszkańców. Populacja starzeje się, pomimo procesu imigracji. Andaluzja dzieli się na osiem prowincji. Pasma górskie Andaluzji mają wpływ na klimat, sieć rzeczną, gleby, bioregiony i gospodarkę człowieka, gdyż jest ona uzależniona od zasobów naturalnych. Około 15% terenu jest położone powyżej 1000 m n.p.m. i około 15% poniżej 100 m n.p.m. Główne rzeki to Gwadalkiwir i Genil. Na północy Andaluzji znajdują się góry Sierra Morena, 570-kilometrowy łańcuch górski. Góry te urwiście opadają ku dolinie Gwadalkiwiru. Z północy na południe przecina je głęboki wąwóz Despenaperros. Dalej, ku zachodowi, góry obniżają się, a ich łańcuchy rozszerzają się, zajmując północ prowincji Sevilla i Huelva. Dolina Gwadalkiwiru na południe od gór była kiedyś cieśniną morską łączącą Ocean Atlantycki z Morzem Śródziemnym. Glebę tworzą tu osady rzeczne. Płaska, nisko położona dolina jest najgęściej zaludnioną częścią Andaluzji. Wschód i południe Andaluzji wypełniają góry Sierra Nevada, najwyższe pasmo kontynentalnej Hiszpanii, z najwyższym szczytem Mulhacén (3478 m n.p.m.). W stronę ujścia Gwadalkiwiru i Cieśniny Gibraltarskiej ciągną się niewysokie łańcuchy Serrania de Ronda. Andaluzja jest regionem rolniczym, ale przeważa sektor usług (głównie turystyka, handel detaliczny i transport). Sektor budowlany, ciężko uderzony recesją 2009 roku, był również ważny dla gospodarki regionu. Sektor przemysłowy jest mniej rozwinięty niż w większości regionów Hiszpanii. W Andaluzji w oparciu o sztuczne nawadnianie uprawia się oliwki (75% zbioru krajowego), bawełnę, zboża, winorośle, tytoń, daktyle, dąb korkowy, buraki cukrowe, drzewa cytrusowe i ostnicy esparto. Hoduje się tu owce i kozy. Wydobywane są również rudy żelaza, miedzi, manganu, uranu i pirytów. Rozwinięty jest także przemysł metalurgiczny, stoczniowy, włókienniczy, chemiczny, spożywczy, rafineryjny. Dużą rolę w gospodarce regionu mają porty morskie. Bardzo dużą rolę odgrywa turystyka i takie popularne miejsca: Costa del Sol– wybrzeże słońca – znajdują się tu zabytki kultury Maurów. Na Costa del Sol znajduje się ponad 30 pól golfowych, uważanych za najlepsze w Europie. Niebywałą atrakcją turystyczną jest również znajdujący się w pobliżu Gibraltar, który znajduje się zaledwie krok od Maroka. W Andaluzji narodziło się flamenco, stąd wywodzi się tradycja ludowych zabaw i festynów, corrida; Costa de la Luz – wybrzeże światła; Sierra Nevada – region narciarski; Costa Tropical – tropikalne wybrzeże, na którym z uwagi na klimat uprawia się owoce tropikalne. W pobliżu ujścia Gwadalkiwiru do oceanu znajduje się park narodowy Doñana. W Andaluzji panuje klimat podzwrotnikowy morski, z rosnącym ku wschodowi stopniem kontynentalizmu. Zimy są ciepłe i deszczowe, suche i gorące lata zaczynają się w Maladze na początku maja. Średnia temperatura stycznia i sierpnia w Sewilli wynosi 10,5 °C i 28,1 °C, a w Maladze 12,5 °C i 27,6 °C. Andaluzja jest ojczyzną tańca flamenco.